ประวัติความเป็นมา
จากวิกฤตพลังงานโลกในช่วงปี พ.ศ. 2516 ถึง พ.ศ.2518 และในช่วงปี พ.ศ. 2522 ถึงพ.ศ. 2523 ทำให้เศรษฐกิจโลกประสบสภาวะเงินเฟ้อสูง อัตราการว่างงานสูง และทำให้เศรษฐกิจโลกเกิดการชะลอตัวต่อเนื่องหลายปี เป็นผลให้ประเทศไทยในขณะนั้นได้รับผลกระทบไปด้วย อีกทั้งหน่วยงานที่กำกับดูแลด้านพลังงานยังไม่เป็นเอกภาพ ทำให้ยากต่อการควบคุมกำกับดูแล ส่งผลให้การกำหนดนโยบายด้านพลังงานขาดความต่อเนื่องและไม่มีประสิทธิภาพ
สืบเนื่องจากวิกฤตดังกล่าวทำให้รัฐบาลพลเอกเปรม ติณสูลานนท์ ได้นำเรื่องการปรับปรุงระบบการบริหารนโยบายพลังงานให้มีเอกภาพ ขึ้นมาพิจารณาเป็นเรื่องเร่งด่วน และได้นำเสนอแนวทางต่อคณะกรรมการรัฐมนตรีฝ่ายเศรษฐกิจเมื่อวันที่ 8 กันยายน พ.ศ.2529 ให้มีการจัดตั้งคณะกรรมการนโยบายพลังงานแห่งชาติ และสำนักงานคณะกรรมการนโยบายพลังงานแห่งชาติ หรือ สพช. ที่จะจัดตั้งขึ้นภายใต้สำนักเลขาธิการนายกรัฐมนตรี ทำหน้าที่เป็นฝ่ายเลขานุการเพื่อทำหน้าที่กำหนดนโยบายและมาตรการต่างๆ ทางด้านพลังงาน และพลเอกเปรม ติณสูลานนท์ นายกรัฐมนตรี ได้ลงนามในระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยนโยบายการบริหารงานพลังงานแห่งชาติ พ.ศ.2529 และมีคำสั่งแต่งตั้งคณะกรรมการนโยบายพลังงานแห่งชาติ เมื่อวันที่ 16 ตุลาคม พ.ศ. 2529
ต่อมาคณะรัฐมนตรีในสมัยพลเอกชาติชาย ชุณหะวัน ได้มีมติเห็นชอบ เมื่อวันที่ 6 มิถุนายน พ.ศ.2532 ให้ดำเนินการตามมติคณะกรรมการนโยบายพลังงานแห่งชาติ โดยให้ยกฐานะของสพช. เป็นหน่วยงานถาวร ระดับกรม สังกัดสำนักเลขานุการของคณะกรรมการนโยบายพลังงานแห่งชาติ
เมื่อได้มีการแต่งตั้งรัฐบาลชุดใหม่ ซึ่งมีนายอนันท์ ปันยารชุน เป็นนายกรัฐมนตรี จึงได้มีการออกพระราชบัญญัติคณะกรรมการนโยบายพลังงานแห่งชาติ พ.ศ. 2535 พระราชบัญญัติโอนอำนาจหน้าที่และกิจการบริหารบางส่วนของสำนักเลขาธิการนายกรัฐมนตรี และของสำนักงานคณะกรรมการนโยบายพลังงานแห่งชาติ สำนักนายกรัฐมนตรี พ.ศ.2535 พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2536 พระราชบัญญัติปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม (ฉบับที่ 9) พ.ศ.2536 และกฎหมายอื่นที่เกี่ยวข้อง เพื่อยกฐานะ สพช. เป็นหน่วยงานถาวรระดับกรม สังกัดสำนักนายกรัฐมนตรี และปฏิบัติราชการขึ้นตรงต่อนายกรัฐมนตรี
หลังจากนั้นในสมัยรัฐบาล พ.ต.ท.ดร.ทักษิณ ชินวัตร ได้มีแนวนโยบายในการปฏิรูประบบราชการของประเทศไทย เพื่อพัฒนาการทำงานของหน่วยงานราชการ ให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น โดยการยุบเลิกหน่วยงานที่ไม่จำเป็น เพื่อลดขั้นตอนการปฏิบัติงานที่ซ้ำซ้อน และจัดตั้งหน่วยงานใหม่อีกหลายหน่วยงานเพื่อรับผิดชอบงานใหม่ และภารกิจที่ชัดเจนขึ้น จึงได้ตราพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน (ฉบับที่ 5) พ.ศ. 2545 และพระราชบัญญัติปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. 2545 ขึ้น และได้จัดตั้งกระทรวงพลังงาน เพื่อกำกับดูแลบริหารกิจการต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการพลังงานของชาติ จึงได้โอนย้าย สำนักงานคณะกรรมการนโยบายพลังงานแห่งชาติ (สพช.) จากสำนักนายกรัฐมนตรี มาสังกัดกระทรวงพลังงาน และได้เปลี่ยนชื่อเป็น สำนักงานนโยบายและแผนพลังงาน หรือ สนพ. นับตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา
ประวัติการพัฒนาพลังงานประเทศไทย